Θεραπεία με Βοτουλινική τοξίνη

   Τα τελευταία  χρόνια χρησιμοποιείται θεραπευτικά η τοπική έγχυση αλλαντικής τοξίνης (εμπορική ονομασία Botox ή  Dyspοrt), σε παθήσεις οι οποίες έχουν ως συνέπεια  αυξημένο μυϊκό τόνο των γραμμωτών και των λείων μυών, σε παθήσεις  με αυξημένη λειτουργία  εξωκρινών αδένων, όπως και σε ασθενείς με χρόνια ημικρανία.  Η τοπική έγχυση αλλαντικής τοξίνης αποτελεί μια πολύ αποτελεσματική θεραπεία των συμπτωμάτων.

​

   Η αλλαντική τοξίνη είναι μια πρωτεΐνη, που παράγεται από το βακτηρίδιο clostridium botulinum. Είναι μια ισχυρή τοξίνη, η  οποία διακόπτει  την λειτουργία της νευρομυικής σύναψης, προκαλεί πάρεση  των μυών  στους  οποίους  δρα, και επομένως αναστέλλει τοπικά τον μυϊκό  σπασμό ή την δυστονία.

   Στο ευρύ κοινό, η έγχυση της αλλαντικής τοξίνης Botox ή  Dyspοrt, είναι γνωστή από την εφαρμογή της στην κοσμητική ιατρική. Όμως, η θεραπεία αυτή αποτελεί μια πολύ σημαντική και πολλές φορές μοναδική επιλογή, σε νευρολογικούς ασθενείς με συμπτώματα αυξημένου μυϊκού τόνου.

Σε ποιες νευρολογικές παθήσεις  μπορεί να χορηγηθεί θεραπεία με έγχυση αλλαντικής τοξίνης;

​

Οι νευρολογικοί ασθενείς που μπορούν να επωφεληθούν, παρουσιάζουν τα παρακάτω συμπτώματα με τις αντίστοιχες παθήσεις:

​

• Βλεφαρόσπασμο

• Χρόνια ημικρανία

• Ημίσπασμο του προσωπικού νεύρου (ακούσιες κινήσεις του προσώπου)

• Ραιβόκρανο (torticollis spasmodicus ) ή  Αυχενική δυστονία

• Άλλες μορφές δυστονίας όπως γραφόσπασμος, στοματογναθική δυστονία, δυστονία των μουσικών κ.α.

• Σπαστικότητα του άνω ή και του  κάτω άκρου, σε παθήσεις όπως Εγκεφαλικό επεισόδιο, Σκλήρυνση κατά πλάκας, Μυελοπάθεια, Εγκεφαλική Παράλυση ή άλλη βλάβη του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος.

• Τρόμος κεφαλής και άνω άκρων (ιδιοπαθής τρόμος, Parksinon)

• Εστιακή Υπεριδρωσία

• Σιελόρροια στα πλαίσια νευροεκφυλιστικού νοσήματος

Πως γίνεται η έγχυση της αλλαντικής τοξίνης;

   Η έγχυση της αλλαντικής τοξίνης γίνεται από εξειδικευμένο ιατρό στο Ιατρείο ή σε νοσοκομειακό περιβάλλον, μετά από ενδελεχή κλινική εξέταση και διαγνωστική διερεύνηση της συμπτωματολογίας του ασθενούς. Εφόσον συζητηθούν τα αποτελέσματα της διερεύνησης με τον ασθενή και αποφασιστεί η θεραπεία με αλλαντική  τοξίνη, ακολουθεί η βιοδυναμική  ανάλυση της μυϊκής υπερτονίας (δυστονία ή σπαστικότητα), ώστε να ταυτοποιηθούν οι μύες που πρέπει να χαλαρώσουν, για να επιτευχθεί το βέλτιστο θεραπευτικό αποτέλεσμα.

    Σημαντικό ρόλο στη θεραπεία παίζει η σωστή  ενδομυϊκή έγχυση στους μύες - στόχους. Για το λόγο αυτό, πολλές φορές  η έγχυση διενεργείται υποβοηθούμενη με ηλεκτρομυογράφημα ή ακόμη καλύτερα με χρήση υπερηχοτομογράφου. Ιδιαιτέρως, με τη χρήση υπερηχοτομογράφου,  ο ιατρός μπορεί να παρακολουθεί τη διαδικασία της έγχυσης, όπως απεικονίζεται στον υπερηχοτομογράφο, επιτυγχάνοντας βέλτιστο θεραπευτικό αποτέλεσμα, διότι επεμβαίνει ακριβώς στον στόχο.

   Στους μύες  του προσώπου και στην θεραπεία της χρόνιας ημικρανίας, η έγχυση διενεργείται συνήθως χωρίς  υποβοηθούμενες εφαρμογές.

Ποιο είναι το θεραπευτικό πρόγραμμα που ακολουθείται στην θεραπεία με έγχυση αλλαντικής  τοξίνης;

   Η αλλαντική τοξίνη ξεκινά τη δράση της, στους μύες  στους οποίους  έγινε έγχυση, συνήθως μετά από 2-3 μέρες, φτάνοντας στο μέγιστο της δράσης της μετά από 10-14 μέρες. Μετά από 3 μήνες περίπου ή και περισσότερο, η δράση της αλλαντικής τοξίνης μειώνεται και έτσι πρέπει να γίνει  εκ νέου έγχυση. Λόγω της αυξημένης πιθανότητας δημιουργίας αντισωμάτων κατά της  τοξίνης, τα οποία την καταστρέφουν καθιστώντας την θεραπεία αναποτελεσματική, δεν γίνεται επανάληψη της θεραπείας σε διάστημα μικρότερο των 10 εβδομάδων. Αντιθέτως σε περίπτωση που το θεραπευτικό αποτέλεσμα διαρκεί περισσότερο, η επόμενη έγχυση μπορεί να διενεργηθεί  και μετά το πέρας 3 μηνών.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της θεραπείας με έγχυση αλλαντικής τοξίνης;   

   Η θεραπεία των παραπάνω συμπτωμάτων (σπαστικότητας, δυστονίας, ημικρανίας και άλλων) με φαρμακευτική  αγωγή από το στόμα, ενώ παρέχει μηδενική ή ελάχιστη βελτίωση, συνοδεύεται από βαριές συστηματικές παρενέργειες. Αντίθετα, η θεραπεία με αλλαντική τοξίνη (BOTOX ή  DYSPORT) αποτελεί  θεραπευτικό μονόδρομο, διότι επιτυγχάνεται  ουσιαστική και μακροχρόνια  ανακούφιση των  συμπτωμάτων, χωρίς παρενέργειες.

   Η θεραπεία με αλλαντική τοξίνη, αποδεδειγμένα προσφέρει σημαντική μείωση  του πόνου και βελτίωση της λειτουργικότητας, σε ασθενείς με σπαστικότητα ή δυστονία, ακόμη και σε ασθενείς με βαριές νευρολογικές παθήσεις. Έτσι:

​

• Ο ασθενής απαλάσσεται από τον μυϊκό πόνο και ανακουφίζεται από τα συμπτώματα για μεγάλο χρονικό διάστημα.

• Διευκολύνεται σημαντικά η φροντίδα του ασθενούς

• Βελτιώνεται ή και αποκαθίσταται η λειτουργικότητα και η αυτόεξυπηρέτηση του ασθενούς, οπότε βελτιώνεται ο τρόπος ζωής του.

• Προλαμβάνονται οι ρικνώσεις και οι συγκάψεις αρθρώσεων.

• Σε ασθενείς με σοβαρά προβλήματα κινητικότητας είναι δυνατή η κατ' οίκον θεραπεία.

• Ιδιαίτερα στη Χρόνια ημικρανία, η θεραπεία με έγχυση Botox συμπληρώνει άλλες θεραπευτικές επιλογές (Φαρμακευτική αγωγή από το στόμα, Βελονισμό), με εξαιρετικά αποτελέσματα.

Ποιες είναι οι πιθανές παρενέργειες της θεραπείας με έγχυση αλλαντικής τοξίνης;

   Λόγω της τοπικής έγχυσης της αλλαντικής τοξίνης, οι παρενέργειες οι οποίες μπορεί να εμφανιστούν είναι σπάνιες και ήπιες και μετά τη διάρκεια δράσης του φαρμάκου εξαφανίζονται.

   Κατά την έγχυση στους μύες του τραχήλου, υπάρχει μικρή πιθανότητα εμφάνισης διαταραχών  κατάποσης. Γενικά υπάρχει μικρός κίνδυνος πρόκλησης παράλυσης σε μη επιθυμητούς μύες και σε μη επιθυμητό βαθμό για κάποιο χρονικό διάστημα (όσο διαρκεί η δράση του φαρμάκου). Η ανεπιθύμητη αυτή παρενέργεια ελαχιστοποιείται με τη χρήση Υπερηχοτομογράφου, καθώς και με την  κλιμακωτή αύξηση της χορηγούμενης δόσης του φαρμάκου. Η παρουσία συστηματικών παρενεργειών λόγω μικρής παρουσίας της αλλαντικής τοξίνης στο αίμα είναι εξαιρετικά σπάνια.

    Έτσι, παρόλο το ασφαλές προφίλ της θεραπείας, προτιμάται η έναρξη  με χαμηλή δόση, η οποία στις επόμενες συνεδρίες μπορεί να  αυξηθεί ανάλογα με την θεραπευτική ανταπόκριση.

Πως προμηθεύεται  ο ασθενής το φαρμακευτικό σκεύασμα;

​

   Τα φαρμακευτικά σκευάσματα αλλαντικής τοξίνης, που κυκλοφορούν στη χώρα μας και μπορούν να συνταγογραφηθούν είναι το BOTOX και το DYSPORT. Λόγω του αυξημένου κόστους του φαρμάκου και της επαναλαμβανόμενης χρήσης, πρέπει να προηγηθεί αίτηση του ιατρού  στο σύστημα ηλεκτρονικής προέγκρισης  του ΕΟΠΥΥ και η αντίστοιχη επιτροπή  αποφασίζει, μέσα σε περίπου 10-14  μέρες, την αποζημίωση ή όχι του φαρμάκου από τον ΕΟΠΥΥ.

   Για ασθενείς που είναι ασφαλισμένοι σε άλλον φορέα,  ακολουθείται η διαδικασία του εκάστοτε φορέα.

   Σε περίπτωση που ένας ασθενής  προτιμά να αγοράσει το σκεύασμα, μπορεί να το προμηθευτεί από το φαρμακείο του.